بزرگ‌داشت عید نوروز در منابع اسلامی

یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَى أَحْسَنِ الْحَالِ

دین فطری و انسان‌ساز اسلام نه‌تنها با آداب و رسوم مثبت و بدور از خرافات گذشتگان مخالفت نکرده، بلکه در پاره‌ای از مواقع آنها را ترویج نموده است. یکی از سنت‌های دیرین ایرانیان عید گرفتن ایام نوروز می‌باشد که با بهار طبیعت همراه می‌باشد. اسلام نه‌تنها با این سنت ایرانی مقابله نکرده، بلکه با فرامین و دستورالعمل‌های معنوی خود سعی کرده است تا فضا را با عید واقعی و بهار جانها همراه سازد و اثرات روحی و روانی آن را دوچندان کند.

طبق نظر "علىّ بن طاوس" که می‌گوید: آغاز آفرینش جهان ماه نیسان بوده است و نیسان هنگامی است که خورشید در حمل داخل مى‏شود (هنگام نوروز)، پس نوروز چون روز آغاز آفرینش می‌باشد، مناسب است که روز عید و شادى باشد. از این رو، در روایات اسلامی وارد شده است که در این روز بهترین عطر به کار رود، پاکترین لباس پوشیده شود، و شکرگزارى گردد؛ به‌ غسل آماده دعا شوند و آن را با روزه و نماز مقرّر به کمال رسانند، که آغاز نعمت کبرى است و آن برآمدن از نیستى به هستى و سپس گرایش بشر به ثواب جاوید خدا است. از امام صادق^{علیه‌السّلام} روایتی شده است که می‌فرمایند:

1.    نوروز همان روزی است که پیغمبر^{صلى‌اللَّه‌علیه‌وآله} براى أمیر المؤمنین^{علیه‌السّلام} در غدیر خم بیعت گرفت و اقرار به ولایت او کردند، و خوشا بر آنکه بدان ثابت ماند، واى بر آنکه آن را بشکند.ادامه مطلب...

عید نوروز را با معنویت بیاراییم!

حضرت امام صادق^{علیه‌السلام} به "معلّى بن خنیس" در باره اعمال عید نوروز این چنین تعلیم فرموده که چون روز نوروز شود:

1.    غسل کن

2.    و پاکیزه‏ترین جامه‏هاى خود را بپوش

3.    و به بهترین بوهاى خوش خود را خوشبو گردان

4.    و در آن روز روزه بدار

5.    پس چون از نماز پیشین و پسین و نافله‏هاى آن فارغ شوى چهار رکعت نماز بگزار؛ یعنى هر دو رکعت به یک سلام؛ در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ بخوان و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ و در رکعت سوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ و در رکعت چهارم بعد از حمد ده مرتبه قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ و قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ بخوان

6.    و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ وَ عَلَى جَمِیعِ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِکَ وَ بَارِکْ عَلَیْهِمْ بِأَفْضَلِ بَرَکَاتِکَ وَ صَلِّ عَلَى أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ اللَّهُمَّ بَارِکْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَارِکْ لَنَا فِی یَوْمِنَا هَذَا الَّذِی فَضَّلْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ عَظَّمْتَ خَطَرَهُ اللَّهُمَّ بَارِکْ لِی فِیمَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ حَتَّى لا أَشْکُرَ أَحَدا غَیْرَکَ وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ اللَّهُمَّ مَا غَابَ عَنِّی فَلا یَغِیبَنَّ عَنِّی عَوْنُکَ وَ حِفْظُکَ وَ مَا فَقَدْتُ مِنْ شَیْ‏ءٍ فَلا تُفْقِدْنِی عَوْنَکَ عَلَیْهِ حَتَّى لا أَتَکَلَّفَ مَا لا أَحْتَاجُ إِلَیْهِ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ.

7.         و در غیر کتب مشهوره روایت کرده‏اند که در وقت تحویل این دعا را بسیار بخوانند و بعضى سیصد و شصت و شش مرتبه گفته‏اند یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَى أَحْسَنِ الْحَالِ و به روایت دیگر:

یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَى أَحْسَنِ الْحَالِ

کذا فی زاد المعاد؛ چون چنین کنى گناهان پنجاه ساله تو آمرزیده شود. و بسیار بگو

یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَام.[1]

نه فرزندسالاری و نه سخت‌گیری

در بخش نخست دو نوع از والدین سخت‌گیر و فرزندسالار را مطرح کردیم. در این بخش نوع سوم که والدین معتدل و میانه‌رو می‌باشند را مطرح کرده توصیه‌های تربیتی در این زمینه را بیان می‌کنیم:

3. پدر و مادر دلسوز، در تربیت فرزندان خود اعتدال و میانه‌روی پیشه کنید و از هرگونه افراط و تفریط در آزادی، محبت، توجه، سختگیری و نظیر آن اجتناب نمایید. امام علی(ع) می‌فرماید: «فرزند انسان به حکم اینکه انسان است، دارای شعور و اندیشه است و باید از طریق پند و اندرز و ادب شایسته تربیت شود، نه از طریق زورگویی و تنبیه بدنی.»[1] امام باقر(ع) نیز می‌فرماید: «بدترین پدران کسانی هستند که در نیکی کردن به فرزند زیاده‌روی کنند.»[2] ادامه مطلب...

فرزند‌سالاری آری یا نه!؟

برخی از پدران و مادران، تربیت را در محدود کردن و سلب آزادی از فرزندان می‌دانند و در این راه سخت‌گیری‌های فراوانی را اعمال می‌کنند. بچه، حق تصمیم و اراده ندارد و بدون اجازه پدر و مادر نمی‌تواند کاری انجام دهد. برنامه تربیتی والدین امر و نهی کردن است، بچه‌ها هم جز اطاعت چاره‌ای ندارند. قبلاً اکثر خانواده‌ها بدین طریق فرزندان خود را تربیت می‌کردند و با استبداد و زور اوامر و نواهی خود را اجرا می‌ساختند؛ اما در عصر کنونی روال کار کاملاً برعکس شده، به طوری که درخیلی از خانواده‌ها فرزندسالاری حاکم شده است. اصول تربیت اسلامی و روان‌شناسی امروز، هر دوی این روش‌ها را صحیح نمی‌داند و یک روش تربیتی متعادل و میانه را توصیه می‌کند.

                                         ادامه مطلب...